Naamkundige Rob Rentenaar is overleden

https://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/nieuws-agenda/nieuws-overzicht/231-2016/145029-rob-rentenaar-23-9-1938-9-5-2016

Rob Rentenaar 23/9/1938 - 9/5/2016

Deze week ontvingen we het bericht dat de naamkundige Rob Rentenaar, die jarenlang hoofd is geweest van de afdeling Naamkunde van het Meertens Instituut, in Denemarken is overleden. Voor de oudgedienden in de naamkundige kring kwam dit bericht onverwacht. Na zijn pensionering in 2000 heeft hij zich definitief in het land van zijn vrouw, de Deense naamkundige Vibeke Dalberg, gevestigd. Nauwlettend hield hij zich via de google group van het Netwerk Naamkunde nog op de hoogte van wat er in Nederland speelde en liet tot voor kort nog per e-mail van zich horen. Eertijds fietste hij energiek voor zijn veldwerk heel Nederland door. Onbewust gingen we ervan uit dat hij tot in lengte der dagen over onze schouders zou meekijken. Menigeen zal Rob herinneren als een glunderende levensgenieter die in Vibeke zijn grote liefde had gevonden (op een naamkundecongres!). “Mijn geliefde man en beste vriend” staat er in de annonce en zó was het voor Vibeke.

Rob Rentenaar is nog van de dagen van Meertens, Blok en Voskuil - hij kwam in 1961 als student-assistent bij het Instituut. In 1964 werd de afgestudeerde historicus wetenschappelijk ambtenaar bij de afdeling Naamkunde en Nederzettingsgeschiedenis, waarvan hij vervolgens de leiding kreeg. Onder het directeurschap van D.P. Blok was deze afdeling een volwaardige poot van het instituut.

Rob Rentenaar promoveerde in 1984 op het onderwerp Vernoemingsnamen in de toponymie. In 1995 werd Rob benoemd tot bijzonder hoogleraar Naamkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Internationaal had hij inmiddels ook aan de weg getimmerd en in 1996 werd hij als president gekozen van de International Council of Onomastic Sciences. Hij kon echter niet voorkomen dat Naamkunde in de Nederlandse academische wereld steeds verder in de marge werd gedrongen. Bij zijn afscheid van het Meertens Instituut in 2000 was Naamkunde al geen zelfstandige afdeling meer.

Het spreekt dat die neerwaartse ontwikkeling hem niet in de koude kleren is gaan zitten. Hij relativeerde zelf echter de aandacht voor zijn vakgebied. Schamper merkte hij op dat van al zijn publicaties de wie-is-wie-index op Het Bureau veruit het meest gelezen is.  Zijn humoristische gemoed liet vaker een sarcastische ondertoon doorklinken. Scherpzinnig bleef hij zijn commentaar leveren. Een van zijn laatste wapenfeiten in Nederland leidde onbedoeld tot een schandaal. Als lid van de Adviescommissie voor aardrijkskundige namen in Nederland sprak hij zich intern uit over de nieuwe gemeentenaam bij de fusie van Sassenheim, Voorhout en Warmond:

 "Wat de naamgeving betreft van de nieuwe gemeente die ontstaat na de samenvoeging van Warmond, Voorhout en Sassenheim ben ik van mening dat wij erop moeten aandringen dat men voor de vorm Teilingen zal kiezen, aangezien deze met de huidige spellingconventies overeenstemt. Een combinatie -ey- komt in het huidige Nederlands niet meer voor en kan elders in het land alleen maar tot verwarring aanleiding geven. Ik vrees evenwel dat het kapsonesgevoel in de bewuste plaatsen de overhand zal krijgen over het gezonde verstand, wat er toe zal leiden dat we toch met de vorm Teylingen zullen worden opgescheept."

Hij kreeg gelijk, te meer omdat zijn opmerking gelekt was en zijn vrees voor het kapsonesgevoel van de raadsleden in het Leidsch Dagblad breed werd uitgemeten: “Dat de gemeente de naam met 'ey' wil spellen, duidt alleen maar op kapsones, aldus een van de adviseurs van het Meertens Instituut [sic!]. [...]  Fractievoorzitter Van der Steur van de VVD ziet Teylingen na dit advies als een geuzennaam waarvan hij geen afstand meer wil doen.”

Met Rob is een van de laatste allround specialisten van een fascinerend vakgebied heengegaan, waarin onder andere taalkunde, letterkunde, geografie en geschiedenis samenkomen.

- Geschreven door Leendert Brouwer