Nazwy polskich aptek: o wyjątkowości Wielkopolski i Śląska

Wykład jest poświęcony specyfice polskiego nazewnictwa aptecznego na przykładzie dwu typów nazw: od godeł aptecznych oraz motywowanych imionami świętych i błogosławionych, a także imionami i nazwiskami osób świeckich, powiązanych bądź niepowiązanych ze światem medycyny i farmacji. Najstarsze określenia aptek mają proweniencję średniowieczną, pochodzą od godeł aptecznych, jakie początkowo umieszczane były w sieni apteki, jej witrynie, a dopiero następnie na szyldzie. Nawiązują do symboliki mitologicznej (greckiej i rzymskiej), biblijnej oraz alchemicznej. Ich struktura i podstawy motywacyjne odzwierciedlają historyczno-geograficzno-kulturową specyfikę różnych obszarów kraju oraz dawny sposób myślenia o aptekarstwie. Na obszarze wschodniej Polski w zasadzie ich nie ma. Występują dość regularnie na obszarach pod dawną okupacją austriacką i pruską, w województwach kujawsko-pomorskim, wielkopolskim, dolnośląskim, opolskim, śląskim, małopolskim i w mniejszym stopniu podkarpackim. Z kolei pamiątkowy model nazw aptek pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, a został spopularyzowany w czasach międzywojnia, chociaż we współczesnym nazewnictwie aptek nie upowszechnił się. Tego typu nazwy najczęściej pojawiają się na szyldach aptek na Śląsku i w Wielkopolsce. Źródeł popularności nazw aptek od imion świętych należy szukać w dawnej toponimii, zwłaszcza w średniowiecznym nazewnictwie miejscowym od imion sakralnych.